մենք ընտրել ենք բնագիտության նախագիծ որի շրջանակում իրականացնելու նախագիծ որի ժամանակ աճեցնելու ենք բույսերը կտրոններով
Աշխարհագրություն
1. Միգրացիա – մարդկանց տեղափոխությունն է բնակության նոր վայր։
Դրդապատճառներ՝ տնտեսական (աշխատանք), սոցիալական (կրթություն), քաղաքական (պատերազմ), բնական (աղետներ):
2. Բնական ռեսուրսներ՝ օգտագործվող հումք ու էներգիա (նավթ, հող):
Բնական պայմաններ՝ շրջակա միջավայրի հատկություններ (կլիմա, ռելիեֆ):
3. Ազգային տնտեսություն՝ երկրի տնտեսական համակարգ։
Զարգացման նախադրյալներ՝ ռեսուրսներ, կրթություն, տեխնոլոգիաներ, կայունություն:
4. Բնակչության թիվ՝ որոշվում է մարդահամարով։
Զարգացած երկրներում քիչ է՝ բարձր կենսամակարդակ, կանանց զբաղվածություն, փոքր ընտանիքներ։
5. Բնական պայմաններ և ռեսուրսներ՝ նպաստում են տնտեսության զարգացմանը՝ հումք, գյուղատնտեսություն, զբոսաշրջություն։
6. Ռասայական կազմ՝
• Եվրոպեոիդ (սպիտակ),
• Նեգրոիդ (սևամորթ),
• Մոնղոլոիդ (դեղնամորթ),
• Խառը խմբեր (մեստիսներ, մուլատներ):
Ինչպես ես դառցամ ձմեռ պապ
Մայրս, Արփին այնքան բան ուզեցին որ ես դառցամ ձմեռ պապ։
Մայրս դայսոնա ուզել։
Արփին ինչ ասես ուզելա։
Բաաա իսկական ձմեռ պապ եմ դառել։
Պատմ
- Ում էին Սպարտայում անվանում հելոտներ:
- Ինչպես էր կառավարվում Սպարտական պետությունը:
- Ո’րն էր սպարտացիների հիմնական զբաղմունքը:
- Ինչպիսին էր «սպարտական դաստիարակությունը»:
- Ինչ է նշանակում «լակոնիկ խոսք»:
- Ինչպես էին դաստիարակում աղջիկներին Սպարտայում:
1. Նվաճված և ստրկացված բնակչությանը անվանում էին հելոտներ:
2.Սպարտական պետությունը կառավարում էր 28 ավագներից կազված Ծերակույտը:
3.Սպարտացիներին մթերք մատակարարում էին հելոտները: Նրանք ապրում էին գյուղերում, զբաղվում էին հողագործությամբ և անասնապահությամբ:
4.Երբ տղաները դառնում էին 7 տարեկան, նրանց ուղարկում էին գիշերօ-
թիկ ռազմական դպրոց: Այստեղ նրանց կոփում էին’ պատրաստելով ապագա
զինվորներ: Դառնալով չափահաս’ երիտասարդ սպարտացիները պետութ-
յունից ստանում էին զրահ, նիզակ, վահան և սուր: Նրանք պատրաստ էին
իրենց կյանքը զոհելու Սպարտայի համար:
5. Լակոնիկը առաջացել է հին հունական Լակոնիա պետությունից:Լակոնիկ նշանակում է կարճ և հակիրճ խոսք:
6. Աղջիկները դաստիարակվում էին տնային պայմաններում, սովորում էին
գրել, կարդալ, երգել ու պարել: Նրանք ևս օրն անցկացնում էին ֆիզիկական
մարզանքով’ վազում էին, լողում, պարում: Նրանց համար կազմակերպվում
էին կանանց մրցախաղեր: Նրանք պետք է մայրեր դառնային և առողջ երե-
խաներ պարգևեին պետությանը:
Տալ հետևյալ բառերի բացատրությունը. արխաիկ, պոլիս, դեմոս, պարտային ստրուկ, էվպատրիդներ, օլիգարխիա, դեմոկրատիա, տիրան, տիրանիա, գաղութ
Հայոց լեզու
- Ընդգծված բառերն ու բառակապակցությունները փոխարինի՛ր համապատասխան ածականներով:
Օրինակ`
Երկրին մոտ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին: — Երկրամերձ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին:
Հայոց աշխարհում Արարատի դաշտի հարավում, մի հրաշքով լի ու ձեռքով չկերտված կոթող կա: Դա Արարատն է՝ երկինք սլացող, մեկուսի լեռների զանգված՝ կոնի նմանվող զույգ գագաթներով: Մասիսն ու Սիսը հանգած հրաբուխներ են: Մասիսի ժայռերով պատված գագաթը ծածկված է հավերժական ձյունով: Սիսի գագաթի մասը նույնպես քարերով ծածկված է : Լանջերը կտրտված են ճառագայթի ձև ունեցող ձորակներով ու հեղեղատներով: Լանջերին խոտով առատարոտներ ու թփուտներ կան, ներքևի գոտում՝ այլևայլ թռչուններ ու կենդանիներ: Հնում լեռը հռչակված էր որպես արքաների որսատեղի: Մասիսը զերծ չի մնացել բնության աղետներից: Նրա հյուսիս-արևելքի լանջի խորխորատը, հայտնի «Մասյաց վիհ» անունով, որ գագաթին մոտ (մերձ) մասում ավելի քան հազար մետր խորություն ունի, առաջացել է երկրաշարժից:
1. Հայոց աշխարհում՝ հայկական աշխարհում
2. Հրաշքով լի ու ձեռքով չկերտված կոթող՝ հրաշալի ու բնական կոթող
3. Երկինք սլացող լեռների զանգված՝ բարձր լեռների զանգված
4. Կոնի նմանվող զույգ գագաթներ՝ կոնաձև զույգ գագաթներ
5. Մասիսի ժայռերով պատված գագաթը ծածկված է հավերժական ձյունով՝ ժայռոտ գագաթը ծածկված է հավերժական ձյունով
6. Լանջերը կտրտված են ճառագայթի ձև ունեցող ձորակներով ու հեղեղատներով՝ ճառագայթաձև ձորակներով ու հեղեղատներով կտրտված լանջերը
7. Ներքևի գոտում՝ այլևայլ թռչուններ ու կենդանիներ՝ ներքևի գոտում՝ բազմազան թռչուններ ու կենդանիներ
8. Հռչակված որսատեղի՝ հայտնի որսատեղի
9. Գագաթին մոտ մասում՝ գագաթամերձ մասում
2. Տեքստի ածականներն ըստ անհրածեշտության դարձրո՛ւ բաղդատական կամ գերադրական աստիճանի (օգտվի՛ր ավելի առավել, պակաս,նվազ, ամենից բառերից ու ամենա-, (ա) գույն մասնիկներից):
Գիտությանը հայտնի շնաձկների 250 տեսակներից խոշորը կետաշնաձուկն է, որը կարող է մինչև 15 մ երկարություն ունենալ: Սպիտակ վիթխարի շնաձուկը փոքր է, կարող է ունենալ մինչև 11 մ երկարություն: Բայց դրա փոխարեն նա սարսափելի է: Երրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ շնաձկերի դեմ պայքարի արդյունավետ միջոցներ բացահայտելու համար քիմիական ավելի քան 70 միացություն փորձարկվեց: Արդյունավետը քացախաթթվային պղինձ պարունակող միացությունն էր. դրանով թունավորված շնաձուկն էլ չի հետաքրքրվում կերով: Բայց ատլանտյան շնաձկների վրա փոձարկված միջոցները արդյունավետ եղան խաղաղօվկիանոսյան տեսակների դեմ օգտագործելիս (շնաձկների մի քանի տեսակների վրա դրանք ընդհանրապես ոչ մի ազդեցություն չունեցան):
1. Կետաշնաձուկը խոշորն է → Կետաշնաձուկը ամենախոշորն է:
2. Սպիտակ վիթխարի շնաձուկը փոքր է → Սպիտակ վիթխարի շնաձուկը ավելի փոքր է:
3. Քիմիական ավելի քան 70 միացություն → Ավելի շատ քիմիական միացություն:
4. Արդյունավետ միացությունն էր → Ամենաարդյունավետ միացությունն էր:
5. Ատլանտյան շնաձկների վրա փորձարկված միջոցները արդյունավետ եղան → Ատլանտյան շնաձկների վրա փորձարկված միջոցները ավելի արդյունավետ էին:
3. Ստուգի՛ր՝ տրված բառաշարքերի բոլո՞ր բառերն են ճիշտ գրված,և սխալներն ուղղի՛ր:
Ա. Թարգմանել, կարգ, մարգարիտ, պարգև, արգա, քրգջալ, թարգմանություն, մարգարե:
Բ. Կարագ, թագավոր, ծագում, հոգի, ճրագ, օգնել, հաքնել, սգավոր, նորոգել, մուգ, (կապույտ) ավաք:
Ա.
• Թարգմանել — ճիշտ է
• Կարգ — ճիշտ է
• Մարգարիտ — ճիշտ է
• Պարգև — ճիշտ է
• Արգա — սխալ → Արագա
• Քրգջալ — սխալ → Քրջալ
• Թարգմանություն — ճիշտ է
• Մարգարե — ճիշտ է
Ուղղված շարքը՝ թարգմանել, կարգ, մարգարիտ, պարգև, արագա, քրջալ, թարգմանություն, մարգարե
Բ.
• Կարագ — ճիշտ է
• Թագավոր — ճիշտ է
• Ծագում — ճիշտ է
• Հոգի — ճիշտ է
• Ճրագ — ճիշտ է
• Օգնել — ճիշտ է
• Հաքնել — սխալ → Հագնել
• Սգավոր — ճիշտ է
• Նորոգել — ճիշտ է
• Մուգ — ճիշտ է
• (Կապույտ) Ավաք — սխալ → Ավագ
4. Ստուգի՛ր տրված բառաշարքերի բոլո՞ր բառերն են ճիշտ գրված, և սխալներն ուղղի՛ր:
Ա. Արդար, դրդել, զվարդ, արդյոք, որդի, արդյոք, բրդել, կարդալ, երդում, արդյունք, արդնանալ, վաղորդյան, շքերդ, օրիորդ :
Բ. Ընդամենը, խնդիր, շանդահարել, ընդունել, կենդանի, ընդհանուր,դադար, օդանցք, անօդևան, բացօդյա
Ա.
• Արդար — ճիշտ է
• Դրդել — ճիշտ է
• Զվարդ — ճիշտ է
• Արդյոք — ճիշտ է
• Որդի — ճիշտ է
• Բրդել — ճիշտ է
• Կարդալ — ճիշտ է
• Երդում — ճիշտ է
• Արդյունք — ճիշտ է
• Արդնանալ — ճիշտ է
• Վաղորդյան — ճիշտ է
• Շքերդ — սխալ → Շքերթ
• Օրիորդ — ճիշտ է
Ուղղված շարքը՝ արդար, դրդել, զվարդ, արդյոք, որդի, բրդել, կարդալ, երդում, արդյունք, արդնանալ, վաղորդյան, շքերթ, օրիորդ
Բ.
• Ընդամենը — ճիշտ է
• Խնդիր — ճիշտ է
• Շանդահարել — սխալ → Շանթահարել
• Ընդունել — ճիշտ է
• Կենդանի — ճիշտ է
• Ընդհանուր — ճիշտ է
• Դադար — ճիշտ է
• Օդանցք — ճիշտ է
• Անօդևան — ճիշտ է
• Բացօդյա — ճիշտ է
Ուղղված շարքը՝ ընդամենը, խնդիր, շանթահարել, ընդունել, կենդանի, ընդհանուր, դադար, օդանցք, անօդևան, բացօդյա
Լրացուցիչ առաջադրանքներ
1. Վերլուծե՛ք արտադրիչների.
ա) 4a(3x − 1) − b(1 − 3x) =
(12a+3b)x-(4a+b)
բ) 7a(a − 3) − (3 − a)(1 + b) =
7a^2+ab-20a-3-3b
2. Բազմանդամը վերլուծե՛ք արտադրիչների.
ա) a5 + 3a3 + 2a2 + 6 =
(a^2+3)(a^3+2)
բ) a3 − 5a2 + a − 5 =
(a-5)(a^2+1)
3. Ձևափոխե՛ք կատարյալ բազմանդամի.
ա) 7a2(a − 5b2) + 5b2(7a2 + b) =
7a^3+5b^3
բ) (a2 − 4)(b + 1) − (ab − 1)(a + 1): =
a^2-ab+a-4b-3
4. Հաշվե՛ք հարմար եղանակով.
5.652 + 4.35 ⋅ 7.86 − 2.21 ⋅ 4.35 =30.2295
Լրացուցիչ առաջադրանք
1. A և B կետերը O կենտրոնով շրջանագծի վրա են։ Գտեք OAB անկյունը, եթե OBA անկյունը 36o է։
<OAB=36^O, <AOB=108^O
2. O կենտորնով շրջանագծի AB և CD լարերը հավասար են։ Ապացուցեք, որ COD և AOB եռանկյունները հավասար են։
COD=AOB ըստ կողմ-անկյուն-կողմ սկզբունքի։
3. O կենտրոնով շրջանագծի AB լարի երկարությունը հավասար է շրջանագծի շառավղին։ Ինչպիսի՞ն է AOB եռանկյունը։ Պատասխանը հիմնավորեք։
AOB հավասարակողմ եռանկյուն է (բոլոր անկյուններ’ 60^O)
Կենսաբ
Ֆոտոսինթեզի ընթացքում բույսերը լույսի, ջրի և CO₂-ի միջոցով արտադրում են գլյուկոզա և թթվածին։
2. Բջջային շնչառությունը գլյուկոզան օգտագործում է էներգիա (ATP) ստանալու համար՝ օքսիդացնելով այն թթվածնով։
3. Կապը՝ ֆոտոսինթեզը արտադրում է շնչառության համար անհրաժեշտ գլյուկոզան ու թթվածինը, իսկ շնչառությունը՝ ֆոտոսինթեզի համար CO₂ ու ջուր։
- Գրիր տրված բառերի նույնարմատ հականիշ ածականները:
Անխռով-խռով
գեղեցիկ-տգեղ
բարձրակարգ-ցածրակարգ
խոտոր-ուղիղ
երերուն-աներեր
տարակուսելի-անտարակույս
արտաքուստ-ներքուստ
անզարդ-զարդարուն
ամոթխած-անամոթ
աղմկոտ-անաղմուկ
արատավոր-անարատ
քաղցրահամ-դառնահամ
ընչատեր-աղքատ
թեթևաբարո-ծանրաբարո
ժպտադեմ-թթվադեմ
բարեգութ-անգութ
արդարացի-անիրավացի
վսեմաշուք-անշուք
լավագույն-վատագույն
նորագույն-հնագույն
2. Խաղալիք, ընկեր, տուն, աղջիկ բառերը հոլովի´ր:
Ուղղական (ո՞վ, ի՞նչ)-Խաղալիք,ընկեր,տուն,աղջիկ
Սեռական (ո՞ւմ, ինչի՞)-խաղալիքի,ընկերոջ,տան,աղջկա
Տրական (ո՞ւմ, ինչի՞ն)-խաղալիքին,ընկերոջը,տանը,աղջկան
Բացառական (ումի՞ց, ինչի՞ց)- խաղալիքից,ընկերոջից,տնից,աղջկանից
Գործիական (ումո՞վ, ինչո՞վ)-խաղալիքով,ընկերոջով,տնով,աղջկանով
Ներգոյական (ո՞ւմ մեջ, ինչո՞ւմ, ինչի՞ մեջ)-խաղալիքի մեջ,ընկորջ մեջ,տան մեջ,աղջկա մեջ
3. . Ընդգծված բառակապակցությունները փոխարինի՛ր ածանցավոր բառերով:
Պոչ ունեցող մի կենդանի էր գալիս:
Պոչավոր մի կենդանի էր գալիս։
Չգիտեի, որ այդքան զորություն ունեցող հսկա ես:
Չգիտեի,որ այդքան զորեղ հսկա ես։
Այդտեղ որսորդները երկու ոտք ունեցող զարմանալի կենդանի են տեսել:
Այդտեղ որսորդները երկոտանի ունեցող զարմանալի կենդանի են տեսել։
Երկրորդ անգամ հայտնվողը նույն ձին չէր, սրա պոչը մի քիչ երկար էր, գույնն էլ՝ մի քիչ դեղին:
Երկրորդ անգամ հայտնվողը նույն ձին չեր,սրա պոչը երկարավուն էր,գույնն էլ դեղնագույն
Իբրև հայր՝ խրատում էր ու համոզում, որ ներող լինի:
Հայրաբար խրատում էր ու համոզում,որ ներող լինի։
Որպես մտերիմ՝ հորդորում էր, որ մի օր էլ տանը մնա:
Եղբոր նման օգնում է ու հետևում, որ վատ բան չանես:
Թշնամու նման եք խոսում:
Հարցը իր (յուր) ձևով լուծեց ու գնաց:
4. Կազմի´ր բառակապակցություններ՝ հարցական դերանունները փոխարինելով գոյականներով:
Վերադառնալ ո՞ւր, ինչի՞ն:
Տուն, երկիր, միտք, կարծիք:
Միտք, հայելի, ջրեր, ապակի, կարծիք:
Անրադառնալ ինչի՞ն, որտե՞ղ:
5.Գծիկները փոխարինի´ր ը կամ ն հոդով:
Ժողովուրդներ-տարբերվում են իրենց արտաքին տեսքով, լեզվով ու սովորույթներով:
Ժողովուրդներ- իրենց արտաքին տեսքով, լեզվով ու սովորույթներով են տարբերվում:
Աստղադիտակ-դանիացի ապակեգործներ-են ստեղծել: Աստղադիտակ- ստեղծել են դանիացի ապակեգործներ-:
Եվրոպացիներ- առաջին անգամ արևածաղիկ-տեսան մեքսիկական պրերիաներում, երբ հայտնագործեցին Ամերիկա-: Արևածաղիկ-առաջին անգամ եվրոպացիներ-տեսան մեքսիկական պրերիաներում, երբ հայտնագործեցին Ամերիկա: Եվրոպացիներ-մեքսիկական պրերիաներում առաջին անգամ տեսան արևածաղիկ-, երբ հայտնագործեցին Ամերիկա-:
Գառնիի սյունազարդ տաճար-(մ.թ. 77 թվական) Միհր աստծո պատվին է ստեղծվել: Գառնիի սյունազարդ տաճար- ստեղծվել է (մ.թ. 77 թվական) Միհր աստծո պատվին: Միհր աստծո պատվին է ստեղծվել Գառնիի սյունազարդ տաճար-(մ.թ. 77 թվական): Միհր աստծո պատվին Գառնիի սյունազարդ տաճար- է ստեղծվել (մ.թ. 77 թվական):
Русский язык
Упражнение 4
Поставьте прилагательные в скобках в форму простой сравнительной степени.
- Этот фильм (интересный).
- Зеленая кофта (дешевле), чем красная.
- Путь через поле (короче), чем через лес.
- Сумка (тяжелее), чем я думала.
- Учитель по биологии (строже), чем преподаватель по географии.
- Здесь дорога (шире), а дальше становится (уже).
- Математика для меня (труднее), чем русский язык.
- Отец (сильнее) обнял дочь.
- Этот подъем (опаснее), чем предыдущий.
- Лед там (тоньше), поэтому туда опасно выходить.