Posted in Հայոց լեզու 7

Համո Սահյան

Համո Սահյանի մայրը վաղ է մահանում։ Երեք ամսական տղայի՝ Հայկի խնամքի պատասխանատվությունն ու հոգսը մնում են տասներկուամյա քրոջ՝ Հասմիկի վրա, մյուսները Հասմիկից փոքր էին։

Համո Սահյանն այդ ժամանակ քսանմեկ տարեկան էր, Բաքվում էր սովորում: Երբ գնում էր հայրենի գյուղ, ինքն էր խնամում փոքրիկին՝ օրորում, կերակրում, լվանում շորերը։ Ասում էր. «Գոնե մի լավ բան արած լինեմ մամայի համար…Մորս համար ոչինչ չհասցրի անել…»:

Սակայն ամիսներ անց փոքրիկը մահանում է։ Սահյանը շատ ծանր է տանում փոքր եղբոր մահը։

Երեխայի թաղումից հետո, երբ ընտանիքով հավաքվում են սեղանի շուրջ, Սահյանը, արցունքն աչքերին, 12-ամյա քրոջը` Հասմիկին, խնդրում է մայր լինել քույրերի ու եղբայրների համար…
Այդ օրվանից ի վեր քույրերն ու եղբայրները Հասմիկին մամա են կոչել… Նամակներում գրում էին․ «Սիրելի մամա Հասմիկ…»:

Posted in Հանրահաշիվ 7

Կրկնություն

Առաջադրանքներ

Լուծել հավասարումը

  • x+5=5
  • x=5-5=0
  • 7x=10
  • x=10/7
  • 3x=1/7
  • x=2.5
  • -x=0
  • x=
  • 0,2=5x
  • 3,5x=7/3
  • x/3=4
  • 7x-4=0
  • 18-10x=0
  • 2x-4x-1=0
  • x-3=2x+1
  • x+5-8x=7+2x-4
  • 0,5x-3=0,8-1,4x
  • x/3+x/2=6
  • 0x=-2
  • 3x-3x=0
  • 5x-(3x-1)=3
  • 7-(2x-3)=x-(2-4x)
  • 5-3(x+5)=7-(2+3x)
  • 5x-4+2x=7(x-3)
  • 14=7(x+2)
  • (2-x)/3=x-3
  • (x+1)-9=6(x-2)
  • 3x-1-(2x+5-x)=0
  • 5x+7-2x-(3-2x+x)=0
  • 3x-2(x-2(x-3))=3
  • 4x-4(3x-3(2x-2))=-24
Posted in Պատմություն 7

Պատմություն

ա. Հեղինակների վերաբերմունքը

Բյուզանդիայի կայսեր՝ հայերին օգնություն ցուցաբերելու քայլը հիմնականում դիտվում է որպես դիվանագիտական մանևր՝ Բյուզանդիայի շահերի պահպանման համար, բայց որոշ հեղինակներ տեսնում են դրա մեջ նաև բարոյական նպատակներ։ Միևնույն ժամանակ, որոշները կարծում են, որ այդ օգնությունը նաև հայերի համար վնասակար էր, քանի որ հպատակեցնող քաղաքականություն էր։

բ. Իրական օգնությունը

Իրական օգնությունը պետք է լինի անկեղծ ու առանց քաղաքական շահերի՝ հիմնված մարդու իրավունքների և էթիկական նորմերի վրա։ Անշուշտ, դա չի նշանակում միայն տնտեսական կամ ռազմական աջակցություն, այլև բարոյական աջակցություն։

գ. Կարո՞ղ էր և պե՞տք էր Բյուզանդիան առանց նախապայմանների օգնություն տրամադրել

Պատմականորեն, Բյուզանդիան չէր կարող առանց նախապայմանների օգնություն տրամադրել։ Արդեն այդ ժամանակաշրջանում գործնականում օգնությունը հաճախ պայմանավորված էր քաղաքական ու ռազմավարական շահերով։

դ. Ունե՞ր արդյոք Հայաստան օգնության կարիք

Հայաստանը մշտապես կարիք ուներ արտաքին օգնության՝ հատկապես քաղաքական ու ռազմական ճնշումների պայմաններում։ Սակայն օգնությունը պետք էր նաև ներքին կայունություն և ուժեղ պետություն ունենալու համար։

Posted in Աշխարհագրություն

Քիմիական գործարանների կողմից առաջացած էկոլոգիական հիմնախնդիրները

Քիմիական գործարանները, լինելով արդյունաբերության կարևոր հատվածը, մեծ ազդեցություն ունեն շրջակա միջավայրի վրա: Այս ազդեցությունը կարող է լինել տարբեր տեսակի՝ կապված արտանետումների, թափոնների, քիմիական նյութերի օգտագործման և այլ գործոնների հետ։ Որոշ կարևոր էկոլոգիական հիմնախնդիրները ներառում են.

  1. Արտանետումները և օդի աղտոտումը: Քիմիական գործարանները կարող են արտանետել տարբեր թունավոր գազեր և նյութեր, որոնք վնասակար են օդի որակին և կարող են առաջացնել առողջության խնդիրներ մարդկանց և կենդանիների համար: Այս նյութերը կարող են լինել վնասակար, օրինակ՝ ամոնիակ, նիտրոսոցիլիկ թթուներ, և այլ գազեր, որոնք կարող են առաջացնել օզոնային շերտի նեղացում, այրվածքների վնասներ կամ հալվումներ:
  2. Ջրային աղտոտում: Քիմիական գործարաններից արտանետվող թափոնները կարող են թունավոր նյութեր պարունակել, որոնք կարող են աղտոտել լճերը, գետերը և տարբեր ջրային պաշարները: Ասենք, եթե մաքրման համակարգը բավարար չի լինում, թափոնները կարող են սողալ դեպի ջրային համակարգեր, որտեղ դրանք ազդում են ոչ միայն մարդկանց, այլև բուսական ու կենդանական աշխարհների վրա։
  3. Կ固ադրություն ու թափոններ: Քիմիական գործարաններից առաջացող固ացնող նյութերը կարող են կուտակվել ու պարբերաբար թափվել շրջակա միջավայրում՝ պայմանավորվելով մթնոլորտային կամ գետային աղտոտման հետ: Այս թափոնները հաճախ պարունակում են ծանր մետաղներ, թունավոր նյութեր կամ կայուն օրգանական նյութեր (POP), որոնք երկար ժամանակ մնում են բնության մեջ և չեզոքացնում է բնության էկոհամակարգը։
  4. Մթնոլորտային աղտոտում: Քիմիական արտադրությունների արդյունքում արտանետվող ածխաթթու գազեր, ծծմբի և ազոտի օքսիդներ կարող են նպաստել մթնոլորտի ջերմաստիճանի բարձրացմանը (գլոբալ տաքացում), ինչպես նաև առաջացնել թթվային անձրևներ, որոնք վնասակար են հողերի, ջրերի ու կենսաբազմազանության համար։
  5. Բուսական և կենդանական աշխարհին վնաս հասցնելը: Քիմիական նյութերի արտանետման արդյունքում շրջակա միջավայրում կարող են տուժել տարբեր կենդանիներ և բույսեր: Քիմիական նյութերի թունավոր ազդեցությունը կարող է հանգեցնել էկոհամակարգերի հավասարակշռության խախտմանը, ինչի արդյունքում որոշ կենդանիների կամ բույսերի տեսակներ կարող են վերանալ կամ անհետանալ։
  6. Ռադիացիոն աղտոտում: Որոշ քիմիական արտադրություններ կարող են օգտագործել ռադիոակտիվ նյութեր, որոնք կարող են առաջացնել ռադիացիոն աղտոտում՝ վտանգելով ինչպես մարդկանց, այնպես էլ շրջակա միջավայրը։

Սրանք քիմիական գործարանների կողմից առաջացած հիմնական էկոլոգիական խնդիրներից մի քանիսն են։ Դրանց հաղթահարումը պահանջում է տեխնոլոգիական նորարարություններ, իրավական վերահսկողություն և խիստ էկոլոգիական քաղաքականություն։

Posted in Հայոց լեզու 7

Զուգահեռ ուղիղների հեռավորությունը

Թեորեմ — Երկու զուգահեռ ուղիղներից յուրաքանչյուրի բոլոր կետերը հավասարահեռ են մյուս ուղղից։

Զուգահեռ ուղիղներից մեկի կամայական կետի հեռավորությունը մյուս ուղղից կոչվում է զուգահեռ ուղիղների միջև հեռավորություն։

Խնդիրներ

1. a և b զուգահեռ ուղիղների հեռավորությունը 3 սմ է, իսկ a և c ուղիղների հեռավորությունը ` 5 սմ։ Գտեք b և c ուղիղների հեռավորությունը։

2. AB ուղիղը զուգահեռ է CD ուղղին։ Գտեք այդ ուղիղների հեռավորությունը, եթե <ADC=30⁰, AD=6սմ։

Posted in Երկրաչափություն 7

Երկրաչափություն

  1. Ապացուցեք, որ հավասարասրուն եռանկյան հիմքի միջնակետը հավասարահեռ է սրունքներից։

<A = <C որպես հավասարասրուն անկյուններ։ AM = MC քանի որ M-ը AC-ի միջնակետն է։ △ AHM = △ MKC ըստ ներքնաձիգի ու սուր անկյան => MH = MK

  1. ABC հավասարասրուն եռանկյան AB հիմքի վրա վերցված է M կետ, որը հավասարահեռ է սրունքներից։ Ապացուցեք, որ CM ը ABC եռանկյան բարձրությունն է։

Քանի որ, M կետը հավասարահեռ է սրունքներից, ապա AM = MB, այսինքըն M կետը հանդիսանում է AB հիմքի միջնակետը, իսկ MC- ։ Քանի որ, ABC եռանկյունը հավասարասրուն է MC-ն հանդիսանում է միջնագիծ, բարցրություն և կիսորդ։

  1. Ուղիղն անցնում է հատվածի միջնակետով։ Ապացուցեք, որ հատվածի ծայրակետերը հավասարահեռ են այդ ուղղից։

<1 = <2 , որպես հակադիր անկյուններ, AO = OB => △ AHO = △ BKO ըստ ներգնաձիգի և սուր անկյան => AH = BK

Posted in Հայոց լեզու 7

Գործնական քերականություն

1.Գրել տրված բայերի հնչյունափոխված արմատների անհնչյունափոխ ձևերը և նշիր, թե ինչ խոսքի մաս է:
Կարմրել- կարմիր, ածական
ըմպել- ումպ, գոյական
կռվել-կռիվ, գոյական
ոչնչանալ-ոչինչ, դերանուն
սիրել-սեր, գոյական
փափկել-փափուկ, ածական
գրկել-գիրկ, գոյական
կոպտանալ-կոպիտ, ածական
անրջել-անուրջ, գոյական
շիկանալ-շեկ, ածական
վարդագունել-վարդագույն, ածական
ուղղել-ուղիղ, ածական
ապշել-ապուշ, ածական

2.Ընդգծված բառակապակցությունները արտահայտիր բայով:

Զայրույթից նա  գունատվեց:
Տերևները սկսել են դեղնել:
Նրանք միմյանց հանդեպ  ջերմացել են։
Այդ պատմությունից էլ  առաջացավ անվանումը:
Լուսացավ, և նոր օր սկսվեց:
Ուշացար, հյուրերն արդեն գնացել են:
Նա իր փայտիկով քարացրեց քաղաքը:

3.Գրիր -ել և -ալ վերջավորությամբ հինգական բայ:

Վազել, պարել, երգել, սիրել, հոգնել

Խաղալ,գնալ, կարդալ,գալ ,տալ,

4.Գրիր տրված բայերի դեմքը, ժամանակը, թիվը:

Երգում էի- առաջին դեմք, անցյալ ժամանակ, եզակի թիվ
նկարեց-երրորդ դեմք,անցյալ ժամանակ, եզակի թիվ
կսովորես-երկրորդ դեմք,ապառնի ժամանակ,եզակի թիվ
գրեցինք-երկրորդ դեմք,անցյալ ժամանակ,հոգնակի թիվ
գնալու են-երրորդ դեմք,ապառնի ժամանակ,հոգնակի թիվ
վազել ենք-երկրորդ դեմք,անցյալ ժամանակ,հոգնակի թիվ
կռվեցին-երրորդ դեմք,անցյալ ժամանակ,հոգնակի թիվ
հավատում եմ-առաջին դեմք,ներկա ժամանակ,եզակի թիվ
կփայլեն-երրորդ դեմք,ապառնի ժամանակ,հոգնակի թիվ
տխրեցիր-երկրորդ դեմք,անցյալ ժամանակ,եզակի թիվ

Posted in Русский язык 7

Сатурн планета

Сатурн – это шестая по удаленности от Солнца планета (шестая планета Солнечной системы).

Сатурн относится к газовым гигантам и назван в честь древнеримского бога земледелия.

Сатурн известен людям с древних времен.

Соседями Сатурна являются Юпитер и Уран. Юпитер, Сатурн, Уран и Нептун обитают во внешней области Солнечной системы.

Считается, что в центре газового гиганта находится массивное ядро из твердых и тяжелых материалов (силикатов, металлов) и водяного льда.

Магнитное поле Сатурна создается за счет эффекта динамо при циркуляции металлического водорода во внешнем ядре и является почти дипольным с северным и южным магнитными полюсами.

Сатурн обладает самой выраженной системой планетарных колец в Солнечной системе.

У Сатурна на данный моменты обнаружены 82 естественных спутника.

Орбита Сатурна

Среднее расстояние от Сатурна до Солнца 1430 миллионов километров (9,58 астрономической единицы).

Перигелий (ближайшая к Солнцу точка орбиты): 1353,573 миллиона километров (9,048 астрономической единицы).

Афелий (самая далекая от Солнца точка орбиты): 1513,326 миллиона километров (10,116 астрономической единицы).

Средняя скорость движения Сатурна по орбите составляет около 9,69 километра в секунду.

Один оборот вокруг Солнца планета совершает за 29,46 земных лет.

Год на планете составляет 378,09 сатурнианских суток.

Расстояние от Сатурна до Земли варьируется в пределах от 1195 до 1660 миллионов километров.

Направление вращения Сатурна соответствует направлению вращения всех (кроме Венеры и Урана) планет Солнечной системы.

Posted in Քիմիա 7

Լրացուցիչ աշխատանք Պատասխանել հարցերին

  1. Թթվածնի ատոմում քանի՞ էլեկտրոն է առկա: Թթվածնի (O) ատոմում առկա է 8 էլեկտրոն (թթվածնի ատոմային համարն է 8):
  2. Որքա՞ն է թթվածին տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը: Թթվածնի հարաբերական ատոմային զանգվածը մոտավորապես 16 է (16.00).
  3. Որքա՞ն է ածխածին տարրի Ar-ը: Ածխածնի (C) հարաբերական ատոմային զանգվածը մոտավորապես 12 է:
  4. Որքա՞ն է նատրիում տարրի Ar-ը: Նատրիումի (Na) հարաբերական ատոմային զանգվածը մոտավորապես 23 է:
  5. Քիմիական երևույթ հասկացությունը: Քիմիական երևույթը այն գործընթացն է, որի արդյունքում մեկ կամ մի քանի նյութեր փոխակերպվում են նոր նյութերի։ Քիմիական երևույթների ընթացքում տեղի են ունենում կապերի խզում ու ստեղծում, և այդ գործընթացը հիմնականում ուղեկցվում է էներգիայի փոխանակմամբ (առաջանում է ջերմություն կամ լույս)։
  6. Քիմիական երևույթի օրինակներ:
    • Ապառազմող նյութերի այրվելը (օրինակ՝ կօղծեցող նյութերի այրում)
    • Թթվածնի և ածխածնի աղյուսով ածխից ածխաթթվի (CO2) գոյություն ունենալը
    • Հիդրոզին (H2O2) ջրի և թթվածնի (O2) ճեղքումը
  7. Հարաբերական ատոմային զանգվածի սահմանումը: Հարաբերական ատոմային զանգվածը այն մեծությունն է, որը ցույց է տալիս, թե որքան անգամ է տվյալ տարրի մեկ ատոմը ավելի ծանր քան 1/12-որդ մասից ածխածնի 12-ատոմի զանգվածը։
  8. Մեկնաբանե՛ք Ar (ֆտոր)=19 հավասարությունը: Այս հավասարությունը նշանակում է, որ ֆտոր (F) տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը հավասար է 19-ի։ Սա նշանակում է, որ մեկ ֆտորի ատոմը 19 անգամ ավելի ծանր է, քան 1/12-որդ մասից ածխածնի 12-ատոմի զանգվածը։
  9. Հաշվե՛ք հետևյալ երեք տարրերից յուրաքանչյուրի ատոմի զանգվածը՝ mo-ն.
    • Ar (բոր) = 11
    • Ar (ցինկ) = 65
    • Ar (պղինձ) = 64
    Այս երեք տարրերի ատոմային զանգվածները արդեն տրված են:
  10. Հաշվե՛լ H2SO4, Na2SO4, K2SO4, CO2 նյութերի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը:
  • H2SO4 (հիդրոսուլֆուրական թթու):
    • 2(հիդրոգեն՝ H) = 2 × 1 = 2
    • 1(սուլֆուր՝ S) = 32
    • 4(օքսիգեն՝ O) = 4 × 16 = 64
    • Հաշվարկ՝ 2 + 32 + 64 = 98
  • Na2SO4 (նատրիումի սուլֆատ):
    • 2(նատրիում՝ Na) = 2 × 23 = 46
    • 1(սուլֆուր՝ S) = 32
    • 4(օքսիգեն՝ O) = 4 × 16 = 64
    • Հաշվարկ՝ 46 + 32 + 64 = 142
  • K2SO4 (կալիումի սուլֆատ):
    • 2(կալիում՝ K) = 2 × 39 = 78
    • 1(սուլֆուր՝ S) = 32
    • 4(օքսիգեն՝ O) = 4 × 16 = 64
    • Հաշվարկ՝ 78 + 32 + 64 = 174
  • CO2 (կարբոն դիօքսիդ):
    • 1(ածխածին՝ C) = 12
    • 2(օքսիգեն՝ O) = 2 × 16 = 32
    • Հաշվարկ՝ 12 + 32 = 44
  1. Յուրաքանչյուրի զանգվածային բաժինը: Զանգվածային բաժինը հաշվարկվում է ըստ համապատասխան մոլեկուլային զանգվածի մասի:
  • H2SO4:
    • Հիդրոգեն (H): 2/98 × 100 ≈ 2.04%
    • Սուլֆուր (S): 32/98 × 100 ≈ 32.65%
    • Օքսիգեն (O): 64/98 × 100 ≈ 65.31%
  • Na2SO4:
    • Նատրիում (Na): 46/142 × 100 ≈ 32.39%
    • Սուլֆուր (S): 32/142 × 100 ≈ 22.54%
    • Օքսիգեն (O): 64/142 × 100 ≈ 45.07%
  • K2SO4:
    • Կալիում (K): 78/174 × 100 ≈ 44.83%
    • Սուլֆուր (S): 32/174 × 100 ≈ 18.39%
    • Օքսիգեն (O): 64/174 × 100 ≈ 36.78%
  • CO2:
    • Ածխածին (C): 12/44 × 100 ≈ 27.27%
    • Օքսիգեն (O): 32/44 × 100 ≈ 72.73%